Tien principes
Onderzoekend zijn is een levenshouding, die helpt bewegen door complexiteit. De essentie is gevat in tien principes.
Beweeg naar niet weten
We worden allemaal nieuwsgierig geboren. Maar dat wordt er regelijk snel uitgewerkt. ‘Wie vraagt wordt overgeslagen’ en Nieuwsgierige Aagjes mogen een ommetje maken. Meten is weten en kennis is key.
Kennis kan macht zijn, maar het besef van wat je niet weet is wijsheid. En die hebben we nodig voor de complexiteit van vandaag.
Om verbinding en vooruitgang re realiseren, zullen we moeten leunen op andere bronnen dan ons ‘weten’. Dat begint bij leren hoe de positie van ‘niet weten’ in onszelf op te zoeken.
Vind de vraag die leeft
Stel je zou een beter antwoord op je meest complexe probleem kunnen genereren door het stellen van die ene kloppende vraag. Bij welke vraag begin je dan?
We leren door het leven allerlei scripts voor het oplossen van problemen. Doorgaans richten we ons op ‘oplossen’, zonder tot de oorzaak van het probleem te zijn doorgedrongen. Hiervoor zullen we op zoek moeten naar de vraag in de organisatie waar we werken of het systeem waarin we leven.
Hoe je daar komt, valt te leren. Belangrijk, want dit is de basis voor gezamenlijk onderzoek en de inspanningen die we verrichten.
Verzamel verschil
Verreweg de grootste beperking van onze wijsheid is onze zucht naar eenduidigheid. Je kent het wel, dat verrukkelijke feest van herkenning.
De andere kant van dat feest, is dat we denken de waarheid van de ander omver te moeten blazen, zodra ons eigen gelijk met steekhoudende argumenten onder druk wordt gezet.
Maar stel dat jouw waarheid slechts een perspectief is? En wijzer worden alles te maken heeft met de mate waarin we dit verruimen met heel andere perspectieven? Verschil verzamelen is voorwaarde voor vooruitgang.
Vraag voorwaarts
‘De neiging om niet door te vragen komt overal ter wereld voor en leidt overal nergens toe.’
Doorgaans zijn onze vragen geworteld in reactiviteit, wantrouwen en schaarste. De meeste vragen die we stellen onthullen slechts een smal deel van de werkelijkheid en negeren het gebied van de mogelijkheid.
Voorwaarts vragen is een manier van vragen, waarin het potentieel van de toekomst in beweging komt. In verbinding met de ander. In mijn podcast verderop in deze website, kun je luisteren hoe dat klinkt.
Luister tevoorschijn
Tussen wat de ander zegt en wat we horen, zit interpretatie. We dénken dat we de ander gehoord hebben, maar zonder het door te hebben, luisteren we naar onze eigen interpretatie van het gezegde.
Zolang je eigen overtuigingen je luistervensters vormen, sta je onbewust verbinding en vooruitgang in de weg. De kunst is zo te luisteren, dat de ander met al zijn wijsheid tevoorschijn kan komen.
Dit vraagt om bewustwording van verschillende niveaus van luisteren. Met het diepste niveau als streven.
Start met het systeem
Veel van onze energie lekt weg aan hard werken. Om vervolgens te constateren dat wat je dacht op te lossen een paar maanden later in een andere gedaante verschijnt.
Dat komt, omdat we meestal met mensen aan een vraagstuk werken, die geen directie relatie hebben met het probleem. We werken voor anderen in plaats van met diegenen die deel uitmaken van het systeem rondom een vraagstuk.
Hoe tot een zinnige representatie van dat systeem te komen, is essentieel in onderzoekend leiderschap.
Geef gehoor aan het geheel
In groepen en organisaties geeft de norm richting aan hoe we omgaan met complexe kwesties. Maar voor duurzame antwoorden, zullen we onszelf als mens mee de werkvloer op moeten nemen.
Betekenis ontstaat namelijk in en tussen mensen. Evenals de richting, die ons verbindt. Leren kijken en luisteren naar wat er tussen ons gebeurt is een belangrijke kwaliteit. En het boordnodige belletje waarmee het moment van gemeenschappelijke betekenis kan worden gemarkeerd.
Stel oordeel uit
‘Ieder oordeel is een tragische uitdrukking van een onvervulde behoefte’ leerde Marshall Rosenberg ons. Met geweld in letterlijke of figuurlijke zin als veel voorkomend, pijnlijk resultaat.
Vaak herkennen we oordeel niet als een verpakte behoefte. En zijn we onmachtig contact te maken met de oude behoefte die nog in ons leeft.
Onderzoekend leiders herkennen oordeel als een plek waar is iets is blijven liggen. En schorten om die reden het handelen vanuit oordeel, op.
In plaats daarvan onderzoeken ze onderliggende behoefte. Met als vergaand alternatief op het oordeel: het verzoek.
Maak sensitiviteit S.M.A.R.T.
Werken is mensenwerk en mensen dragen hele mensenlevens met zich mee. Blijdschap, angst, alles in het menselijk lot dat een ieder van ons overkomt.
We doen erg ons bewust dit alles te parkeren en onszelf thuis te laten om goed aan het werk te kunnen zijn. Maar dit lukt doorgaans niet, want tachtig procent van onze communicatie verloopt non verbaal.
Door onze sensitiviteit bewust te worden en slim aan te spreken, kunnen we de waarde van onze aanwezigheid en de effectiviteit van ons overleg vergroten.
Buig reactie naar respons
‘Between stimulus and respons there is a space. In that space is our power to choose our response.’ Viktor Frankl
Wanneer we kunnen waarnemen wat we tot dan toe voor waar namen, kunnen we komen tot nieuwe betekenis. Dit vraagt om naar binnen en buiten te luisteren. Tegelijkertijd.
De ware kunst van onderzoekend leven is ‘reageren vanuit het oude’ te buigen naar ‘respons op wat het hier en nu van ons vraagt’. Zo zullen we de weg naar verbinding en wijsheid kunnen leven. In een permanente staat van response-ability.